In het herdenkingsjaar 2020 toonde Museum Nairac tekeningen van Leo Kok (1923- 1945) in de tentoonstelling ‘Leo Kok | Westerbork op papier’. De jonge kunstenaar Leo Kok legde tijdens zijn internering in Kamp Westerbork in prachtige tekeningen het dagelijks leven in gevangenschap vast. Zijn tekeningen geven een indringend beeld van het leven in een kamp, waar het wankele bestaan werd bepaald door inkomende en uitgaande transporten.

Wij kennen de beelden van de oorlog vooral in zwart-wit, maar Leo zag de oorlog in kleur. Leo Kok beschikte over het talent om met beperkte middelen en tijd, vaak in moeilijke omstandigheden, de essentie van het kamp te vangen in snelle schetsen en wat meer uitgewerkte tekeningen in potlood, houtskool, Oost-Indische inkt en aquarel. Een van de tekeningen die bewaard zijn gebleven toont een impressie van de barak waar Leo in verbleef.  Een kleine, volle ruimte, die met velen gedeeld moest worden en noodgedwongen hun ‘thuis’ werd.

In kamp Westerbork trouwde Leo in 1943 met Kitty de Wijze, maar in 1944 worden beiden met een van de laatste transporten afgevoerd naar Theresiënstadt. Leo en Kitty worden hier van elkaar gescheiden. Kitty blijft achter terwijl Leo verder wordt gedeporteerd. Eerst naar Auschwitz en dan verder naar Mauthausen en tenslotte Ebensee. Daar wordt hij op 6 mei 1945 bevrijd door Amerikaanse troepen maar hij is dan al te ziek en verzwakt om te kunnen overleven en zes dagen later sterft hij.  

Veel tekeningen van Leo ‘overleven’ de oorlog omdat een bevriende marechaussee ze uit Westerbork weet te smokkelen. Vanwege de kwetsbaarheid van het materiaal worden deze tekeningen niet vaak getoond, wat deze tentoonstelling uniek maakt. Nu, 75 jaar na de bevrijding, tonen zij ons het leven tijdens een van de zwartste bladzijden uit onze geschiedenis.